La Fabrique des horizons européens: interview met Pap Ndiaye, directeur van het Palais de la Porte Dorée

Directeur van het Palais de la Portée Dorée in Parijs (Nationaal Museum voor de Geschiedenis van de Immigratie en Aquarium tropical), Pap Ndiaye is te gast bij het Institut français des Pays-Bas voor een debat over de gemeenschappelijke koloniale verleden van Europese musea op 12 oktober 2021 in De Balie in Amsterdam, in het kader van La Fabrique des horizons européens.

Uw project is om van het Nationaal Museum voor de geschiedenis van de immigratie een plaats van kennis en serene bezinning te maken over onderwerpen die vaak controversieel zijn. Wat zijn deze kwesties en waarom zijn zij controversieel?

“Immigratie speelt al vele jaren een buitengewoon grote rol in de Franse politiek, en dit lijkt in de aanloop naar de presidentscampagne van 2022 nog duidelijker te worden. Het is van essentieel belang dat het Nationaal Museum van de Geschiedenis van de Immigratie betrouwbare gegevens verstrekt, valse beweringen weerlegt en rustige debatten organiseert, om de strijd aan te gaan met de haatzaaiers die migranten bestempelen als de oorzaak van alle sociale, economische en politieke problemen van het land.”

Welk publiek hoopt u met dit nieuwe perspectief te bereiken?

“Wij zijn een openbare instelling, die iedereen wil verwelkomen: niet alleen het betrokken publiek (bijvoorbeeld de nakomelingen van immigranten of de migranten zelf), maar ook de bevolking die geen directe banden met immigratie heeft. De geschiedenis van de immigratie is nog steeds een kanttekening bij het nationale verhaal, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Onze missie is om de mensen te laten begrijpen dat het een centraal element is van de Franse geschiedenis.”

Het Nationaal Museum voor de geschiedenis van de immigratie is gevestigd in het Palais de la Porte Dorée in Parijs, een gebouw dat is gebouwd voor de Parijse koloniale tentoonstelling in 1931. Welke plaats geeft u aan de symbolische lading van deze plaats in uw project?

“Het is van essentieel belang de geschiedenis van het Paleis, die diep verbonden is met de koloniale geschiedenis van het interbellum, in ogenschouw te nemen. Daartoe plannen wij een tentoonstelling die zich zal toespitsen op de koloniale tentoonstelling van 1931. Het Paleis kan een grote steun zijn bij het onderwijzen van de koloniale geschiedenis.”

Tijdens zijn bezoek aan Ougadougou, Burkina Faso, in 2018, verklaarde de Franse president, Emmanuel Macron, dat Frankrijk en zijn voormalige koloniën een nieuwe relatie aangaan. Welke betekenis geeft u aan deze verklaring?

“Het is de taak van de president om ons de weg uit Françafrique te wijzen. Nieuwe betrekkingen zijn noodzakelijk om het Afrikaanse aandeel in Frankrijk en het Franse aandeel in een deel van Afrika volledig op zich te nemen. De civiele samenlevingen hebben een beslissende rol te spelen in deze historische transformatie, in deze banden die opnieuw moeten worden uitgevonden.”

De Europese musea moeten het moeilijke vraagstuk van hun koloniale verleden aanpakken, dat niet alleen verband houdt met hun niet-Europese collecties, maar ook met de voorstellingen van de wereld die zij hebben overgebracht.

Hoe moeten Europese musea volgens u ons gemeenschappelijk koloniaal verleden benaderen?

“De Europese musea moeten het moeilijke vraagstuk van hun koloniale verleden aanpakken, dat niet alleen verband houdt met hun niet-Europese collecties, maar ook met de voorstellingen van de wereld die zij hebben overgebracht. Dit moet gebeuren in samenwerking met de musea en de culturele instanties van de Afrikaanse en Aziatische landen, en moet uiteraard ook de kwestie omvatten van de teruggave van voorwerpen die tijdens de kolonisatie zijn geroofd.”

U hebt geschreven over de kwestie van de minderheden in Frankrijk, parallel met uw onderzoek naar de sociale geschiedenis in de Verenigde Staten. U identificeert zichzelf als een “republikeinse universalist”, wat betekent dat voor u?

“Het republikeinse universalisme mag niet “uitgemergeld” zijn, om de uitdrukking van Aimé Césaire te gebruiken: met andere woorden, een bekrompen universalisme, dat zou worden teruggebracht tot de visie en de belangen van het historisch dominante deel van de samenleving. Authentiek universalistisch zijn betekent mijns inziens belangstelling hebben voor de situatie van minderheden, niet om deze te essentialiseren, maar om aan te tonen hoe de rechten van de betrokken groepen historisch beperkt zijn geweest, en hoe zij ernaar streven erkend te worden vanuit het oogpunt van hun culturele eigenheid, zonder te worden gediscrimineerd bij de toegang tot goed onderwijs, een goede baan of een goed onderkomen.”

---

Over

La Fabrique des horizons européens werd in 2018 in het leven geroepen door het Institut français des Pays-Bas en bestaat uit een reeks debatten waarin betrokken burgers (vertegenwoordigers van het algemene publiek, experts, onderzoekers, filosofen, journalisten) met elkaar in gesprek gaan over de uitdagingen van de 21e eeuw om nieuwe perspectieven voor het Europese project te ontdekken.

Biografie