Waartoe dienen woordenboeken? Lezingen en workshops   

Wat is een woordenboek precies? Waarvoor worden woordenboeken nu nog gebruikt? Hoe worden woordenboeken gemaakt? Welke criteria worden gebruikt om bepaalde woorden al dan niet op te nemen in een woordenboek? En welk gebruik van woordenboeken is denkbaar in de lessen Frans op de middelbare school?

Context

Ieder jaar verschijnen in Frankrijk twee nieuwe en bijgewerkte edities van twee woordenboeken: de Petit Robert en de Petit Larousse. En elk jaar geeft de publicatie van deze twee woordenboeken aanleiding tot discussies over de nieuwe woorden die in de nieuwe edities worden opgenomen en over de woorden die worden geschrapt: hoe zit het met de woorden die – zoals woke, wokisme of iel – onderwerp van discussie zijn? Bovendien zijn er nu veel gespecialiseerde woordenboeken, zowel in gedrukte versie als online, die de belangstelling voor woordenboeken van gebruikers, leerders van een vreemde taal, docenten en lexicografisch en lexicologisch geïnteresseerden aantonen.

  • Datum: 22 september 2023
  • Tijd: 13:00 – 17:00
  • Plaats: Bibliotheek van Utrecht Universiteit, Science Park –
    Heidelberglaan 3, 6e etage, Bucheliuszaal
  • Stad: Utrecht
  • Taal: Frans
Aanmelden is gratis en kan via dit formulier

Programma

De studiedag bestaat uit twee delen: 

  • Het eerste deel, dat voor iedereen toegankelijk is, zal gaan over het gebruik en het nut van woordenboeken in heden en verleden, en aan de redactionele keuzes die worden gemaakt bij het samenstellen van een woordenboek.
  • Het tweede deel, specifiek gericht op docenten Frans in het VO, zal bestaan uit twee pedagogische workshops om vragen te beantwoorden over het gebruik van woordenboeken in de lessen Frans, met name in een interactieve en communicatieve context: kan het Frans worden onderwezen aan de hand van een woordenboek?
  1. Lezingen (open voor iedereen) 
  • 13:00-13:30: Katell Lavéant (Universiteit van Amsterdam):  Woordenboeken en meertaligheid in de Renaissance: voorbeelden uit de collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht 

Deze presentatie richt zich op een aantal vroege drukken uit de universiteitsbibliotheek van Utrecht, waaronder de collectie van Hubert van Buchell, een meertalige lezer en bezitter van een uitgebreide persoonlijke bibliotheek die aan de universiteitsbibliotheek werd nagelaten. Katell zal woordenboeken en geannoteerde werken in verschillende talen presenteren, om te laten zien hoe van Buchell en andere 16e-eeuwse lezers deze boeken gebruikten en vertaling centraal stelden in hun leesactiviteiten.  

  • 13:30-14:15: Interview met Géraldine Moinard (redactrice bij de Petit Robert), geleid door Myrthe Galle (redacteur bij Van Dale en masterstudent professioneel vertalen aan de Universiteit Utrecht)  
Géraldine Moinard is lexicograaf bij Éditions le Robert sinds 2009. Ze heeft meegewerkt aan verschillende woordenboeken. Momenteel is ze directeur van de redactie.
  • 14:15-14:45: Pauze, met de mogelijkheid om de gedrukte werken waarover Katell sprak te bekijken in de Bijzondere Collecties van de universiteitsbibliotheek  

2. Twee pedagogische workshops (open voor docenten Frans) 

  • 14:45-15:30: Marie Steffens (Universiteit Utrecht) Woordenboeken en online bronnen in de lessen Frans  

Vanwege de relatief langzame updates van professionele woordenboeken zijn zogenaamde collaboratieve bronnen vaak de eerste die nieuwe lexicale creaties beschrijven. Onder de collaboratieve online bronnen is de Wiktionnaire bijzonder interessant, omdat dat het enige volledig collaboratieve algemene woordenboek Frans is. Zo werden bijvoorbeeld alle nieuwe termen gerelateerd aan de Covid-19 pandemie eerst, en soms alleen, beschreven door collaboratieve bronnen (bv. gestes barrières of covidiot). Deze workshop laat zien hoe hulpmiddelen zoals de Wiktionnaire kunnen worden gebruikt om het verrijken van de woordenschat te stimuleren, inclusief de meest recent geïntroduceerde woorden in de taal, door leerlingen niet alleen actief aan te moedigen in hun leren, maar ook in de beschrijving van de Franse taal.  

  • 15:30-16:15: Eugénie Blaise (Alliance Française de Rotterdam) Spelen met woorden in het Frans als vreemde taal: het lexicon aanleren met woordenboeken 

Hoe kunnen we leerders van het Frans als vreemde taal ludieke activiteiten aanbieden met behulp van woordenboeken?  Het lexicon is essentieel in de Franse les: het drukt zienswijzen uit, relaties tot de wereld, en herkomst: kortom is dit dus een toegangspoort tot de cultuur van de ander. In deze workshop zullen docenten worden uitgenodigd om ludieke, speelse activiteiten te analyseren die het gebruik van de bestudeerde woorden aanmoedigen. Deze activiteiten worden ondersteund door woordenboeken (op papier of digitaal). Na een analyse van de activiteiten en hun pedagogische doelstellingen zullen de docenten in kleine groepjes ook zelf dergelijke activiteiten ontwikkelen.  

  • 16:15-17h: Borrel

Over

Ter gelegenheid van de publicaties van deze woordenboeken organiseren Platform Frans en het Institut Français NL een studiedag over woordenboeken (Frans en Nederlands), hun redactionele kenmerken, hun sociale, culturele en politieke functies, hun geschiedenis en hun pedagogisch nut.  

De studiedag vindt plaats op 22 september in de Universiteitsbibliotheek van de Universiteit Utrecht op het Science Park (Heidelberglaan 3 te Utrecht, zesde verdieping, Bucheliuszaal), van 13.00 tot 17.00 uur. 

Om u in te schrijven voor dit evenement: klik op deze link .

Partners

Lees ook